Lúc tôi tìm thấy cuốn album ấy, tôi đang dọn dẹp nhà cho con trai.
Hóa ra chồng tôi, Thẩm Chi Châu, mỗi năm đều dành một tháng cố định “đi công tác”, thực chất là cùng mối tình đầu thuở thiếu niên rong ruổi khắp núi sông.
Từ năm năm mươi tuổi đến bảy mươi lăm tuổi, từ Trường Bạch tuyết rơi đầy đến Hải Nam nước xanh cát trắng.
Từ mái tóc xanh đến khi đầu bạc, họ đã đặt chân khắp đất nước, nửa đời người trôi qua như một thoáng chớp mắt.
Tôi ngồi thẫn thờ cả buổi chiều, cố gắng nhớ lại suốt hai mươi lăm năm qua tôi đã làm những gì.
Ba bữa một ngày, phụng dưỡng cha mẹ chồng, nuôi dạy con cái, lúc nào cũng bận bịu không dứt.
Sau này, con cái lập gia đình, tôi lại tiếp tục giúp chăm cháu.
1.
Đó là một buổi chiều thứ Sáu, con trai và cả nhà lái xe đi chơi cuối tuần.
Trước khi đi, cháu trai ôm tôi nũng nịu, nhờ tôi chăm sóc giúp con mèo cưng của nó.
Tôi mỉm cười, gật đầu đồng ý, bảo cháu cứ yên tâm mà đi.
Thay thức ăn cho mèo, dọn hộp cát xong, một cơn gió lùa qua làm bụi mịn trên bàn bay lên.
Tôi thở dài, cầm khăn lau bắt đầu dọn dẹp.
Cuốn album ấy nằm ngay trên bàn trà trong phòng khách.
Tôi tiện tay mở ra, nhưng bên trong không phải là ảnh của cháu trai.
Giống như một cuốn du ký, mỗi bức ảnh đều có bối cảnh khác nhau, nhưng nhân vật chính luôn là cùng một đôi nam nữ.
Họ đứng sát bên nhau trước ống kính, tóc đã bạc trắng, nhưng nụ cười vẫn rạng rỡ tràn đầy sức sống.
Từ Trường Bạch tuyết rơi đến Hải Nam nước trong cát trắng, còn có thảo nguyên mênh mông và Tuyền Nguyệt giữa sa mạc.
Xuân hạ thu đông, khắp nơi trên đất nước.
Mười ngón tay tôi run lên, suýt nữa không giữ nổi album.
Trong bức ảnh mới nhất, hai người nắm chặt tay nhau, phía sau là một thác nước tựa như dải ngân hà đổ xuống từ mây trắng.
Mặt sau có một dòng chữ viết tay:
“Cửu Giang Lư Châu, ngỡ là ngân hà rơi từ trời.
Thẩm Chi Châu – Trần Uyển chụp tháng 9 năm 2023.”
Đây là nét chữ của Thẩm Chi Châu, tôi nhận ra ngay.
Hai người họ, một người mặc sơ mi xanh một người mặc xường xám xanh đứng giữa núi cao khe thẳm, trông vô cùng thoát tục.
Dù dấu vết thời gian đã hằn nơi đuôi mắt khóe môi, họ vẫn như một cặp bích nhân.
Nhưng Thẩm Chi Châu là người chồng tôi đã chung sống gần năm mươi năm.
Còn Trần Uyển là mối tình đầu mà ông ấy từng yêu nhưng không thể đến được.
Tôi vẫn nhớ chiếc sơ mi xanh ấy.
Tháng Chín năm ngoái, ông ấy nói phải đến tỉnh khác giảng bài, trước lúc đi, tôi tự tay ủi phẳng từng chiếc áo, trong đó có cả chiếc này.
Tiếp tục lật sang trang, mỗi bức ảnh đều có ghi ngày tháng, từng năm một, chưa từng gián đoạn.
Thỉnh thoảng mặt sau còn có những câu thơ hay đôi dòng cảm xúc.
Tôi lật thật nhanh, tấm ảnh dưới cùng đã ố vàng, mang theo cảm giác năm tháng tràn về.
Hình ảnh mờ nhạt nhưng vẫn có thể thấy họ còn rất trẻ.
Đó là Trường Bạch tuyết phủ trắng xóa, ông ấy viết:
“Nếu mai này được cùng nhau tắm tuyết, đời này xem như đã bạc đầu bên nhau.
Thẩm Chi Châu – Trần Uyển chụp tháng 11 năm 1998.”
Nét chữ đã phai, nhưng bút lực vẫn mạnh mẽ, tựa như rút đao chém nước, dứt khoát mà kiên định.
Phải rồi, từ thiếu niên đến tuổi xế chiều, từ tóc xanh đến tóc bạc, chẳng phải họ đã bên nhau trọn đời hay sao?
Nhưng thật nực cười làm sao.
Chồng tôi, Thẩm Chi Châu, bậc thầy y học bảy mươi lăm tuổi, mỗi năm một tháng “công tác” hóa ra là cùng mối tình đầu du sơn ngoạn thủy.
Từ năm năm mươi tuổi, đến bảy mươi lăm tuổi.
Trong lòng tôi như có ngọn lửa dữ dội thiêu đốt, bỏng rát tận tim gan.
Lại như có cơn gió lốc thổi vào, khiến tôi không mở nổi mắt.
Tôi chỉ muốn lập tức gọi cho ông ấy, hỏi cho ra lẽ.
Nhưng hai mươi lăm năm, tại sao ông ấy lại giấu tôi suốt hai mươi lăm năm?
Vừa rút điện thoại ra, tôi bỗng như mất hết sức lực.
Nước mắt rơi như chuỗi ngọc đứt dây, tay chân cũng lạnh buốt.
Mặt trời khuất sau núi, cả thế giới bỗng tối sầm.
Tôi ngồi bệt xuống sàn, nghĩ mãi không hiểu, cuộc đời tôi, sao lại thành ra thế này.
2.
Trời đã tối, Thẩm Chi Châu gọi cho tôi mấy lần, giục tôi về nhà.
Tôi nhét cuốn album vào túi, chậm rãi bước về nhà.
Quãng đường bình thường chỉ mất mười phút, hôm nay tôi đi mất nửa tiếng.
Về đến nhà, Thẩm Chi Châu vẫn ngồi trước máy tính, chăm chú viết báo cáo.
Ông ấy đã gần đến tuổi xế chiều, nhưng dáng người vẫn thẳng tắp, làm việc cũng nghiêm túc như thuở còn trẻ.
“Sao giờ mới về? Bận gì mà về trễ thế? Còn không mau nấu cơm đi?”
“Tôi không nấu, ông cũng không biết tự nấu một lần sao?”
Ông ấy nhướn mày, ngạc nhiên:
“Sao thế? Tâm trạng không tốt à? Lại bị con trai làm giận à? Nếu không vui, chúng ta ra ngoài ăn.”
“Đúng lúc tuần sau tôi lại phải đi xa một chuyến, nhà cửa lại phải nhờ bà chăm sóc. Đi nào, hôm nay chúng ta cứ lười một bữa, hưởng thụ một chút tự do của đám trẻ đi.”
Tôi nhìn ông ấy đóng máy tính lại, rồi đi về phía cửa để thay giày.
Dáng vẻ ông ấy đã già, nhưng ánh mắt vẫn dịu dàng như trong ký ức.
“Có thể không đi được không?”
“Gì cơ?”
“Tôi nói là, ông đừng đi nữa. Không chỉ lần này, mà từ năm nay trở đi, đừng đi nữa.”
Ông ấy cau mày, khó hiểu:
“Bà đang nói nhảm gì thế? Đây là công việc của tôi, bà cũng biết mà. Với cấp bậc của tôi, đi khắp nơi để giảng dạy là chuyện quá bình thường.”
“Thẩm Chi Châu, ông bảy mươi lăm tuổi rồi.” Tôi thấp giọng. “Hơn nữa, ông thật sự chỉ đi giảng dạy thôi sao? Thực ra, ông đã có thể không đi nữa từ lâu rồi.”
Bước chân ông ấy chững lại, ánh mắt nhìn tôi đầy kỳ lạ:
“Ý bà là gì? Bà nghi ngờ tôi à? Tôi đi đâu giảng bài, chẳng lẽ bà không xem tin tức sao?”
Đúng vậy.
Trước đây, mỗi năm Thẩm Chi Châu đi giảng dạy, tin tức địa phương luôn đưa tin.
Vậy nên, tôi chưa từng nghi ngờ ông ấy dù chỉ một lần.
Để rồi, tôi bị ông ấy lừa suốt hai mươi lăm năm.
Trước giờ tôi luôn nghĩ, ông ấy đã quá bận rộn, quá vất vả, vậy thì tôi sẽ chăm lo tốt cho gia đình, để ông ấy không phải bận tâm.
Vợ chồng là một thể, vốn dĩ nên thấu hiểu và sẻ chia.
Giữa tôi và Thẩm Chi Châu, chưa từng có câu chuyện tình yêu oanh liệt gì, nhưng chúng tôi luôn tôn trọng nhau, suốt năm mươi năm chưa từng cãi nhau lớn tiếng.
Tôi vẫn nghĩ, đây cũng là một cách để duy trì hôn nhân.
Tôi ngẩng đầu nhìn ông ấy, thu hết sự mất kiên nhẫn và khó chịu trong mắt ông ấy vào tầm mắt.
Khoảnh khắc ấy, tôi chợt thấy thật vô nghĩa.
Vậy nên, tôi lấy cuốn album ra.
“Thẩm Chi Châu, ông thấy thú vị không?”
Ông ấy trợn mắt, gần như giật phắt album khỏi tay tôi, giọng cũng cao hơn hẳn:
“Bà lục lọi đồ của tôi? Mục Vân, chúng ta sống với nhau cả đời, bà lại đi điều tra tôi sao? Tôi không ngờ bà lại là người như vậy!”
“Tôi và Trần Uyển, hồi trẻ từng có chút tình cảm, nhưng giờ chẳng qua chỉ là bạn học cũ.”
“Cả đời này, chẳng lẽ ngay cả quyền được hồi tưởng thanh xuân tôi cũng không có?”
“Hơn nữa, bà nghĩ chúng tôi cái tuổi này, có thể làm gì được chứ? Mục Vân, bà đúng là… vô lý quá rồi!”
Những hình ảnh chồng chất lên nhau, cuối cùng dừng lại ở bóng lưng ông ấy khi giận dữ bỏ ra ngoài hôm nay.
Trong lòng bỗng trào lên một nỗi hoang mang và cay đắng.
3.
Tôi và Thẩm Chi Châu bước vào lần chiến tranh lạnh đầu tiên trong suốt nửa đời hôn nhân.
Tối hôm đó, ông ấy về rất trễ.
Nhìn thấy bàn ăn trống không và căn phòng tối đen, ông ấy không nói gì, chỉ đẩy mạnh cửa thư phòng rồi đóng sập lại.
Những ngày sau đó, tôi không nấu cơm cho ông ấy, cũng không giặt quần áo.
Bữa cơm trên bàn chỉ có phần của tôi.
Mỗi ngày ông ấy đều im lặng ra ngoài từ sáng sớm, tối muộn mới về.
Quần áo bẩn chất đầy trong giỏ, những chiếc sơ mi vốn luôn phẳng phiu giờ bị vứt thành một đống nhàu nhĩ.
Con trai và gia đình nó đi du lịch về, tiện thể đến tìm tôi.
“Bà ơi, nhìn này! Đây là quà lưu niệm cháu đặc biệt mua cho bà đấy, một túi hương nhỏ xinh. Cháu mua cho cả ông nữa, hai người mỗi người một cái nhé!”
Thằng bé mới bảy tuổi, giọng non nớt, hai tay nâng niu túi hương đưa cho tôi.
Tôi mỉm cười, xoa đầu nó.
“Cảm ơn Trần Trần.”
“Bảo bối, vào phòng chơi một lát nhé.”
Con dâu dịu dàng bảo cháu trai rời đi, rồi dè dặt lên tiếng:
“Mẹ, mấy ngày nay con đi vắng, mẹ với ba vẫn ổn chứ?”
Tôi cúi đầu gắp thức ăn, không nói gì.
Con trai tôi, Thẩm Dục, không nhịn được mà chen vào:
“Mẹ, rốt cuộc mẹ đang giận dỗi chuyện gì vậy?”
Vừa mở miệng đã là trách móc, trong giọng nói lộ rõ sự thiếu kiên nhẫn:
“Đúng, quyển album đó là ba cố tình để ở nhà con. Nhưng không phải vì sợ mẹ nhìn thấy rồi tức giận sao?”
“Mẹ xem mẹ đi, từng này tuổi rồi, sao còn chấp nhặt mấy chuyện tình cảm nam nữ?”
“Mẹ làm ầm ĩ lên như thế, chẳng phải khiến hàng xóm láng giềng và họ hàng chê cười à?”
“Ba cả đời này đã vì gia đình mình mà cống hiến bao nhiêu, mẹ không nghĩ đến sao? Giờ ba già rồi, muốn nhìn lại quá khứ một chút cũng là chuyện bình thường.”
“Còn cô Trần, con cũng từng tiếp xúc qua bác ấy là người hiểu chuyện, dịu dàng lắm. Hai người họ chẳng có ý gì xấu, chỉ là ôn lại chuyện cũ thôi, mẹ cần gì phải làm quá lên—”
